(Athens Voice, Μάιος 2007)
Τα Πατήσια, έτσι κι αλλιώς, είναι διαίτερη περίπτωση. Κι αν υπάρχει ένα σημείο που συμπυκνώνει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τις ιδαιτερότητες της περιοχής, αυτό βρίσκεται ακριβώς δίπλα στον Ηλεκτρικό του Αγίου Νικολάου, κάθε Σάββατο μεσημέρι.
Εκεί, μέσα και μετά το (κανοικό) παζάρι που έχει κάθε εβδομάδα, μια παράξενη παρα-αγορά κάνει τους θεωρητικούς του καπιταλισμού να ξύνουν απορημένοι το κεφάλι τους. Στην αρχή μπορεί και να μην το προσέξεις. Συνεχίζοντας όμως να κατεβαίνεις τη Μιχαήλ Βόδα, παράλληλα στις γραμμές, θα παρατηρήσεις ανάμεσα στους κανονικούς πάγκους του παζαριού σωρούς ρούχων πάνω στο πεζοδρόμιο και γύφτους απο πάνω να φωνάζουν "ό,τι πάρεις μισό ευρώ". Πλησιάζοντας, θα δεις πως οι σωροί κρύβουν ρούχα αξίας πολύ μεγαλύτερης απο μισό ευρώ. Και όχι μόνο αυτά.
Τα αυτοσχέδια τρίκυκλα που απλώνονται στους παράδρομους του παζαριού κάνουν την εικόνα σαφή: όλοι οι πωλητές είναι επαγγελματίες ρακοσυλλέκτες. Οικογένειες τσιγγάνων που μένουν σε ημιυπόγεια της περιοχής, μαζεύουν απο τους κάδους σκουπιδιών ό,τι τους φαίνεται πως θα μπορούσε να έχει την παραμικρή αξία μεταπώλησης και μετά προσπαθούν να το σκοτώσουν στο παζάρι. Και πάλι απο την αρχή. Φυσικά, το αμφιλεγόμενο γούστο των πωλητών και η πολυσυλλεκτικότητα που παρατηρείται στους σκουπιδοτενεκέδες έχει ως αποτέλεσμα τα προς πώληση αντικείμενα να κυμαίνονται απο ρούχα και παπούτσια, μέχρι... τέλος πάντων, στην πραγματικότητα ό,τι θα μπορούσες ποτέ να φανταστείς. Βιβλία, όπως Καινές Διαθήκες, κοντόχοντροι Ποινικοί Κώδικες ή πορνογραφικά ΒΙΠΕΡ, κάθε πιθανού είδους μπιμπελό, βίντεο και προϊστορικές παιχνιδομηχανές, παπούτσια (προσοχή: δεν είπα ζευγάρια παπούτσια), φωτογραφίες, μαχαιροπήρουνα, παιδικές κούκλες και ρομποτάκια, ξεχαρβαλωμένα γουόκμαν, ακόμα και χρησιμοποιημένα τετράδια -απο αυτά που κι εγώ κι εσύ έχουμε πετάξει κάποια στιγμή, μα τώρα νιώθουμε άβολα που μπορεί, απο τα σκουπίδια, να έχουν καταλήξει εκεί.
Όσο αφορά τα ρούχα, δες το κοινωνικά: η φούστα την οποία κάποια αποφάσισε να πετάξει, δείχνει ακόμα πιο σέξυ φορεμένη απο μια πιτσιρίκα Αλβανίδα που είχε τα πενήντα λεπτά για να την αγοράσει και τώρα τη χαίρεται. Έχω εντοπίσει εξαιρετικά σακάκια και τζάκετ στο παζάρι, ρούχα τα οποία με ένα χέρι πλύσιμο γίνονται του κουτιού και χάνουν την αμυδρή σκουπιδίλα που απέπνεαν αρχικά. Ναι, σκουπιδίλα. Επειδή το ξεκαθαρίζω: το παζάρι του Αγίου Νικολάου δεν είναι για ευαίσθητες μύτες. Εδώ είναι Πατήσια (ξαναλέω) κι αν θες απόδειξη έλα κατα τις πέντε που οι γύφτοι φεύγουνε, παρατώντας στα στενάκια όσα δεν κατάφεραν να πουλήσουν, οπότε πολύς κόσμος πάει τότε και ψαχουλεύει τους σωρούς -αφού δεν τον παίρνει να δώσει ούτε το μισό ευρώ που κοστίζανε.
Το αγοραστικό κοινό του παζαριού εμφανίζει μεγαλύτερη διασπορά κι απο τα εμπορεύματα: Σλάβοι, Άραβες και Ασιάτες, low-life κατακάθια, παράπλευρες απώλειες των ρυθμών ανάπτυξης, γνωστοί ενδυματολόγοι της ΤV, θεές μαύρες, Ελληνίδες με ταξική ενοχή στα μάτια, νταραβεριτζήδες και λοιποί ετερογενείς τσεκάρουν ρούχα ανάμεσα στα άπειρα γυφτάκια που βουίζουν τριγύρω. Η Αναστασία, 39, είναι εξαιρετικά γοητευτική συνομιλήτρια. Ελληνίδα η ίδια, όχι μόνο εξηγεί πως σχεδόν ό,τι φοράει εκείνη τη στιγμή είναι αγορασμένο απο εδώ, μα θυμάται πως, σε περιόδους στενέματος, είχε κατέβει και η ίδια να πουλήσει ρούχα της. "Είναι πολύ ζόρικα τα πράγματα. Οι περισσότεροι έρχονται απο το προηγούμενο βράδυ και κοιμούνται στα αυτοκίνητα για να φυλάξουν το πόστο τους. Φασαρίες, νταβάδες που πουλάνε προστασία, εν ψυχρώ κλοπές, ξυράφια, γύφτισσες που καταριούνται η μια την άλλη...". "Καλά, η αστυνομία της περιοχής τι κάνει;", ρωτάει ο μικροαστός μέσα μου. "Έρχονται σπάνια, και σου φέρονται με ακόμα πιο προσβλητικό τρόπο αν δούνε πως είσαι Έλληνας", του απαντάει εκείνη.
Καθώς την αποχαιρετούσα, σκεφτόμουν πως το παζάρι του Αγ. Νικολάου είναι ένα αστικό παράδοξο. Ένα πικρόχολο σχόλιο πάνω στην υπερκατανάλωση και μια νησίδα μετα-οικονομίας. Είναι το Mall των (πολύ) φτωχών, η λούμπεν απάντηση στη μαρκετίστικη χούντα και το υγρό όνειρο του καταστροφολόγου, που είχε προβλέψει ανθρώπους να σκαλίζουν στα σκουπίδια για να τη βγάλουν.
Γυρνώντας σπίτι, έπλυνα καλά τα χέρια μου με οινόπνευμα.
Τα Πατήσια, έτσι κι αλλιώς, είναι διαίτερη περίπτωση. Κι αν υπάρχει ένα σημείο που συμπυκνώνει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τις ιδαιτερότητες της περιοχής, αυτό βρίσκεται ακριβώς δίπλα στον Ηλεκτρικό του Αγίου Νικολάου, κάθε Σάββατο μεσημέρι.
Εκεί, μέσα και μετά το (κανοικό) παζάρι που έχει κάθε εβδομάδα, μια παράξενη παρα-αγορά κάνει τους θεωρητικούς του καπιταλισμού να ξύνουν απορημένοι το κεφάλι τους. Στην αρχή μπορεί και να μην το προσέξεις. Συνεχίζοντας όμως να κατεβαίνεις τη Μιχαήλ Βόδα, παράλληλα στις γραμμές, θα παρατηρήσεις ανάμεσα στους κανονικούς πάγκους του παζαριού σωρούς ρούχων πάνω στο πεζοδρόμιο και γύφτους απο πάνω να φωνάζουν "ό,τι πάρεις μισό ευρώ". Πλησιάζοντας, θα δεις πως οι σωροί κρύβουν ρούχα αξίας πολύ μεγαλύτερης απο μισό ευρώ. Και όχι μόνο αυτά.
Τα αυτοσχέδια τρίκυκλα που απλώνονται στους παράδρομους του παζαριού κάνουν την εικόνα σαφή: όλοι οι πωλητές είναι επαγγελματίες ρακοσυλλέκτες. Οικογένειες τσιγγάνων που μένουν σε ημιυπόγεια της περιοχής, μαζεύουν απο τους κάδους σκουπιδιών ό,τι τους φαίνεται πως θα μπορούσε να έχει την παραμικρή αξία μεταπώλησης και μετά προσπαθούν να το σκοτώσουν στο παζάρι. Και πάλι απο την αρχή. Φυσικά, το αμφιλεγόμενο γούστο των πωλητών και η πολυσυλλεκτικότητα που παρατηρείται στους σκουπιδοτενεκέδες έχει ως αποτέλεσμα τα προς πώληση αντικείμενα να κυμαίνονται απο ρούχα και παπούτσια, μέχρι... τέλος πάντων, στην πραγματικότητα ό,τι θα μπορούσες ποτέ να φανταστείς. Βιβλία, όπως Καινές Διαθήκες, κοντόχοντροι Ποινικοί Κώδικες ή πορνογραφικά ΒΙΠΕΡ, κάθε πιθανού είδους μπιμπελό, βίντεο και προϊστορικές παιχνιδομηχανές, παπούτσια (προσοχή: δεν είπα ζευγάρια παπούτσια), φωτογραφίες, μαχαιροπήρουνα, παιδικές κούκλες και ρομποτάκια, ξεχαρβαλωμένα γουόκμαν, ακόμα και χρησιμοποιημένα τετράδια -απο αυτά που κι εγώ κι εσύ έχουμε πετάξει κάποια στιγμή, μα τώρα νιώθουμε άβολα που μπορεί, απο τα σκουπίδια, να έχουν καταλήξει εκεί.
Όσο αφορά τα ρούχα, δες το κοινωνικά: η φούστα την οποία κάποια αποφάσισε να πετάξει, δείχνει ακόμα πιο σέξυ φορεμένη απο μια πιτσιρίκα Αλβανίδα που είχε τα πενήντα λεπτά για να την αγοράσει και τώρα τη χαίρεται. Έχω εντοπίσει εξαιρετικά σακάκια και τζάκετ στο παζάρι, ρούχα τα οποία με ένα χέρι πλύσιμο γίνονται του κουτιού και χάνουν την αμυδρή σκουπιδίλα που απέπνεαν αρχικά. Ναι, σκουπιδίλα. Επειδή το ξεκαθαρίζω: το παζάρι του Αγίου Νικολάου δεν είναι για ευαίσθητες μύτες. Εδώ είναι Πατήσια (ξαναλέω) κι αν θες απόδειξη έλα κατα τις πέντε που οι γύφτοι φεύγουνε, παρατώντας στα στενάκια όσα δεν κατάφεραν να πουλήσουν, οπότε πολύς κόσμος πάει τότε και ψαχουλεύει τους σωρούς -αφού δεν τον παίρνει να δώσει ούτε το μισό ευρώ που κοστίζανε.
Το αγοραστικό κοινό του παζαριού εμφανίζει μεγαλύτερη διασπορά κι απο τα εμπορεύματα: Σλάβοι, Άραβες και Ασιάτες, low-life κατακάθια, παράπλευρες απώλειες των ρυθμών ανάπτυξης, γνωστοί ενδυματολόγοι της ΤV, θεές μαύρες, Ελληνίδες με ταξική ενοχή στα μάτια, νταραβεριτζήδες και λοιποί ετερογενείς τσεκάρουν ρούχα ανάμεσα στα άπειρα γυφτάκια που βουίζουν τριγύρω. Η Αναστασία, 39, είναι εξαιρετικά γοητευτική συνομιλήτρια. Ελληνίδα η ίδια, όχι μόνο εξηγεί πως σχεδόν ό,τι φοράει εκείνη τη στιγμή είναι αγορασμένο απο εδώ, μα θυμάται πως, σε περιόδους στενέματος, είχε κατέβει και η ίδια να πουλήσει ρούχα της. "Είναι πολύ ζόρικα τα πράγματα. Οι περισσότεροι έρχονται απο το προηγούμενο βράδυ και κοιμούνται στα αυτοκίνητα για να φυλάξουν το πόστο τους. Φασαρίες, νταβάδες που πουλάνε προστασία, εν ψυχρώ κλοπές, ξυράφια, γύφτισσες που καταριούνται η μια την άλλη...". "Καλά, η αστυνομία της περιοχής τι κάνει;", ρωτάει ο μικροαστός μέσα μου. "Έρχονται σπάνια, και σου φέρονται με ακόμα πιο προσβλητικό τρόπο αν δούνε πως είσαι Έλληνας", του απαντάει εκείνη.
Καθώς την αποχαιρετούσα, σκεφτόμουν πως το παζάρι του Αγ. Νικολάου είναι ένα αστικό παράδοξο. Ένα πικρόχολο σχόλιο πάνω στην υπερκατανάλωση και μια νησίδα μετα-οικονομίας. Είναι το Mall των (πολύ) φτωχών, η λούμπεν απάντηση στη μαρκετίστικη χούντα και το υγρό όνειρο του καταστροφολόγου, που είχε προβλέψει ανθρώπους να σκαλίζουν στα σκουπίδια για να τη βγάλουν.
Γυρνώντας σπίτι, έπλυνα καλά τα χέρια μου με οινόπνευμα.
